यस साताभर नेपाली बजारमा सुन–चाँदीको मूल्य निरन्तर नयाँ रेकर्ड तोड्दै उच्चतम विन्दुमा पुगेको छ। साताको पहिलो दिन प्रतितोला २ लाख ३ हजार ६०० रुपैयाँ रहेको सुन शुक्रबारसम्म बढेर २ लाख १० हजार ४०० रुपैयाँ पुगेको छ। यो हालसम्मकै उच्च मूल्य हो। त्यस्तै चाँदी पनि साताभर बढ्दै अन्तिम दिन प्रतितोला २ हजार ४९० रुपैयाँमा कारोबार भएको छ।

नेपालमा सुनको मूल्य यति तीव्र गतिमा बढ्नुका पछाडि अन्तर्राष्ट्रिय बजारको उतारचढाव, अमेरिकी डलरको प्रभाव, नेपालभित्रका आयात नीतिहरू र मौसमी माग मुख्य कारणका रूपमा देखिएका छन्।

१. अन्तर्राष्ट्रिय बजारको प्रभाव

भूराजनीतिक अस्थिरता : युक्रेन युद्ध, मध्यपूर्व संकटलगायतका कारण विश्व बजार असुरक्षित भएको छ। यस्तो बेला लगानीकर्ताले सुनलाई सुरक्षित आश्रय (Safe-haven asset) का रूपमा रोज्छन्।

केन्द्रीय बैंकहरूको सुन संचिती : चीनसहितका मुलुकले अमेरिकी डलरको सट्टामा सुन संचिती बढाइरहेका छन्, जसले माग वृद्धि गर्दै मूल्य माथि धकेलेको छ।

मुद्रास्फीति र हेज : बढ्दो मुद्रास्फीति बीच लगानीकर्ताले सम्पत्ति सुरक्षित राख्न सुनतर्फ आकर्षित भएका छन्।

अमेरिकी मौद्रिक नीति : अमेरिकी फेडरल रिजर्भले ब्याजदर घटाउने संकेत दिँदा सुनको माग बढेको छ, किनभने यसले डलर कमजोर पार्छ र सुनलाई अझ आकर्षक बनाउँछ।

२. नेपाली बजारका कारण

कमजोर नेपाली रुपैयाँ : अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा सुन अमेरिकी डलरमा मूल्याङ्कन हुन्छ। डलर बलियो हुँदा रुपियाँ कमजोर पर्छ, जसले आयात लागत बढाउँछ र उपभोक्ताले बढी भुक्तानी गर्नुपर्ने हुन्छ।

उच्च भन्सार शुल्क : सरकारले विदेशी मुद्रा सञ्चिति जोगाउन सुनमा भन्सार कर बढाएको छ। हाल २०% सम्मको शुल्क लाग्दा प्रत्यक्ष रूपमा उपभोक्ता मूल्य बढेको छ।

आयात सीमितता : नेपाल राष्ट्र बैंकले दैनिक आयातमा सीमा तोक्दा बजारमा आपूर्ति कम हुन्छ, जसले मूल्य अझ बढाउँछ।

सांस्कृतिक र मौसमी माग : विवाह, तीज, दशैं–तिहार जस्ता पर्व–उत्सवमा सुनको माग परम्परागत रूपमा उच्च हुन्छ। मूल्य बढे पनि माग घट्ने हैसियतमा छैन।

३. हालको बजार प्रभाव

नेपाली बजारमा सुन–चाँदीको मूल्य दैनिक तोक्ने महासंघ (FENEGOSIDA) ले निरन्तर नयाँ रेकर्ड घोषणा गरिरहेको छ। उच्च मूल्यले सामान्य परिवारबीच सुन किन्ने माग घटाएको छ, तर लगानीका दृष्टिले भने सुनप्रतिको आकर्षण अझै कायम छ।

केही व्यापारीका अनुसार बजारमा किन्नेभन्दा बेच्नेको संख्या बढ्दै गएको छ। विशेषज्ञहरूको आकलनअनुसार भूराजनीतिक तनाव र केन्द्रीय बैंकहरूको सुन संचिती अभियान लामो समयसम्म रहिरहे मूल्य अझै बढ्न सक्ने छ । नेपालमा रुपियाँ कमजोर रहने र आयात कर उच्च रहने सम्भावनाले उपभोक्ताले अझै महँगो सुन भोग्नुपर्ने देखिन्छ।