उत्तर भारतको उत्तराखण्ड राज्यस्थित धाराली नगरमा आएको भीषण पहिरो र बाढीपछि हराइरहेका व्यक्तिहरूको खोजी कार्य तीव्र पारिएको छ । भारतीय सेनाले बुधबार तालिमप्राप्त कुकुर, मानवरहित यन्त्र (ड्रोन), ठूला मेसिन र उद्धार टोली परिचालन गरेको छ।

उद्धार अधिकारीहरूका अनुसार पहिरो र बाढीका कारण हालसम्म कम्तीमा चार जनाको मृत्यु भइसकेको छ भने ५० जना भन्दा बढी अझै सम्पर्कविहीन छन्। अत्यधिक वर्षा र संचार सेवा अवरुद्ध हुँदा उद्धार कार्यमा चुनौती थपिएको छ।

धाराली र आसपासका दुर्गम क्षेत्रमा पुगेपछि हराइरहेका व्यक्तिको संख्या केही घटाइएको जनाइएको छ। मंगलबार रातिसम्म करिब १०० जना हराइरहेका थिए। सेनाले थप टुकडीहरू, उद्धार कुकुर, ड्रोन र ठूला उपकरणमार्फत खोजी कार्य तीव्र पारेको जानकारी दिएको छ।

भारतीय सञ्चारमाध्यममा सार्वजनिक भिडियोहरूमा बाढीले घरहरू बगाएको, स्थानीयहरू भागिरहेका दृश्यहरू देखिन्छन्। सेनाका अनुसार धारालीबाट ५० भन्दा बढी र तल्लो गाउँ हर्सिलबाट ११ जना सैनिकसमेत सम्पर्कविहीन छन्।

बाढीका कारण सडक अवरुद्ध भएकाले हेलिकप्टरमार्फत खाद्यान्न तथा अत्यावश्यक सामग्री आपूर्ति गरिएको छ भने प्रभावितलाई सुरक्षित स्थानमा सार्ने काम जारी छ। यद्यपि वर्षा र बाक्लो हुस्सुका कारण हवाई उडानमा अवरोध भइरहेको छ।

‘कल्पनाभन्दा बाहिरको विपत्ति’

उत्तराखण्डका मुख्यमन्त्री पुष्कर सिंह धामीले उक्त बाढी अत्यधिक वर्षाका कारण आएको ‘क्लाउडबर्स्ट’ (मूल बादल विस्फोट) बाट उत्पन्न भएको बताएका छन्। उनले उद्धार कार्य युद्धस्तरमा जारी रहेको जानकारी दिएका छन्।

स्थानीय बासिन्दा सुमन सेम्वालले ‘इन्डियन एक्सप्रेस’लाई बताए अनुसार उनका बाबुले माथिल्लो गाउँबाट बाढी गडगडाहटसहित तल आउँदै गरेको देखेका थिए। उनले भने, “यो दृश्य अकल्पनीय थियो। केही सेकेन्डमै बाढीले सबै बगायो।”

धाराली नगरको ठूलो भाग अहिले हिलोले ढाकिएको छ। केही स्थानमा हिलोको गहिराइ १५ मिटरभन्दा बढी पुगेको अनुमान गरिएको छ, जसले धेरै घरहरू पूरै ढाकिएका छन्।

जलवायु विज्ञहरू र उद्धारकर्मीहरूले यस घटनालाई गम्भीर चेतावनीको रूपमा लिएका छन्। नेपालस्थित अन्तर्राष्ट्रिय हिमाली विकास केन्द्रका जलविद् मनिष श्रेष्ठका अनुसार २४ घण्टामा २७० मिलिमिटर वर्षा हुनु अत्यधिक घटनाको श्रेणीमा पर्दछ। उनका अनुसार, “पर्वतीय क्षेत्रमा यस्ता तीव्र वर्षाले समथर क्षेत्रमा भन्दा गम्भीर असर पार्दछ।”

सतत सम्पदा जलवायु प्रतिष्ठान, नयाँ दिल्लीका जलवायु अभियन्ता हर्जित सिंहले भने, “विकासको नाममा अव्यवस्थित रूपमा गरिएको निर्माण कार्यले प्राकृतिक संरचनाहरू नष्ट गरिरहेको छ। तापक्रम वृद्धिले हाम्रो वर्षालाई चरम बनाइरहेको छ। यो विनाशकारी घटना हाम्रो लागि अन्तिम चेतावनी बन्नुपर्छ।”

संयुक्त राष्ट्रसङ्घको मौसम विज्ञान संस्थाले अघिल्लो वर्ष नै बाढी र खडेरीलाई जलवायु परिवर्तनबाट उत्पन्न संकटका संकेत बताएको थियो। वर्तमान घटनाले त्यो चेतावनीलाई झनै प्रस्ट बनाएको विज्ञहरूको भनाइ छ।