भारतको राज्य सभामा कति जनाले भारतीय नागरिकता त्यागेका छन् भन्ने तथ्याङ्क परराष्ट्र मन्त्रालयसँग मागिएको थियो । यसको जवाफमा विदेश मन्त्रालयले गत बिहीबार लिखित रूपमा जानकारी दिएको छ कि गत २०२४ मा मात्रै २ लाख भन्दा बढी भारतीयहरूले आफ्नो नागरिकता त्यागेका छन्।

यो संख्या गत वर्षको जस्तै भए पनि अघिल्लो वर्षको तुलनामा केही कम हो । राज्यमन्त्री कीर्तिवर्धन सिंहले भारतीय नागरिकता त्याग्ने सम्बन्धमा सोधिएको प्रश्नको जवाफमा राज्यसभामा सबैका अगाडि यो तथ्याङ्क प्रस्तुत गरेका हुन् ।

भारतबाट धेरै मानिसहरू संसारभर बस्छन् तर, कतिपयले आफ्नो सम्पूर्ण जीवन विदेशमा बिताए पनि त्यहाँको नागरिकता लिँदैनन् । अर्कोतर्फ, भारतीय नागरिकता त्यागेर विदेशमा बसोबास गर्नेहरू पनि धेरै छन्। यी व्यक्तिहरूको तथ्याङ्क राज्यसभामा मागिएको थियो।

विदेश मन्त्रालयलाई भारतीय नागरिकता त्याग्ने भारतीयको संख्या बढ्दै गएको थाहा छ कि छैन भनेर सोधिएको थियो । सन २०२४ मा २ लाख ६ हजार ३७८ भारतीयहरूले नागरिकता त्यागेका छन्, जुन २०२३ र २०२२ मा रेकर्ड गरिएको तथ्यांकभन्दा केही मात्रै कम हो। 

सरकारले भारतीय नागरिकता त्याग्ने अनुरोध स्वीकार गर्नुअघि गहिरो छानबिन गर्छ कि गर्दैन भनेर पनि सोधिएको थियो। यस प्रश्नको जवाफमा उनले भारतीय नागरिकता त्याग्ने प्रक्रिया के हो भनेर पनि जानकारी दिएका छन् ।

नागरिकता त्याग्नका लागि पहिला आवेदन दिनुपर्छ। यसपछि उनीहरूको राहदानी र अन्य कागजातहरू प्रमाणीकरण गरिन्छ, त्यसपछि कागजातहरू उनीहरूको जवाफको लागि सम्बन्धित सरकारी विभागहरूमा पठाइनेछ, जुन ३० दिन भित्र बुझाउनु पर्नेछ। कागजातहरूको प्रमाणीकरण पछि परित्याग प्रमाणपत्र ३० दिन पछि अनलाइन उपलब्ध छ। यो प्रक्रिया लगभग ६० दिनसम्म लाग्न सक्छ।

आफ्नो भारतीय नागरिकता परित्याग गरेपछि तपाईंले आफ्नो भारतीय नागरिकता, मतदाता आईडी कार्ड, आधार कार्ड, ड्राइभिङ लाइसेन्सको आधारमा प्राप्त सबै कागजातहरू सम्बन्धित अधिकारीहरूलाई बुझाउनु पर्नेछ ।