नयाँ दिल्ली । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले भारतीय उत्पादनहरूमाथि लगाएको उच्च भन्सार (ट्यारिफ) का कारण भारतको व्यापार घाटा बढेर हालसम्मकै उच्च बिन्दुमा पुगेको छ।

ब्लुमबर्गको तथ्याङ्क अनुसार, अमेरिकी भन्सार शुल्कको प्रत्यक्ष असरका कारण अक्टोबर महिनामा भारतको कूल निर्यात अघिल्लो वर्षको सोही महिनाको तुलनामा १२ प्रतिशतले घटेको छ। यस अवधिमा अमेरिकामा हुने निर्यातमा मात्र ८.६ प्रतिशतको गिरावट आएको थियो।

आयातमा भारी वृद्धि
भारतले यसै साता सार्वजनिक गरेको तथ्याङ्क अनुसार निर्यातमा उल्लेख्य गिरावट आए पनि गत महिनाको आयात भने एक वर्षअघिको तुलनामा १६ प्रतिशतभन्दा बढीले बढेको छ।

विशेषगरी, सुनको मूल्य कीर्तिमानी रूपमा बढिरहेको भए पनि गत महिना सुनको आयात अघिल्लो वर्षको तुलनामा लगभग २०० प्रतिशतले वृद्धि भएको छ। सेप्टेम्बरमा वस्तु तथा सेवा कर (GST) मा गरिएको कटौतीले पनि सुनको खपत बढाएको विश्लेषण गरिएको छ।

निर्यातमा कमी र आयातमा भएको यो भारी वृद्धिले गर्दा अक्टोबर महिनामा भारतको व्यापार घाटा बढेर ४१ अर्ब ६८ करोड अमेरिकी डलर पुगेको छ, जुन अहिलेसम्मकै सर्वाधिक उच्च मासिक घाटा हो। यसअघि भारतीय केन्द्रीय बैंकले रेकर्ड गरेको सबैभन्दा उच्च मासिक व्यापार घाटा गत वर्षको अगस्टमा ३५ अर्ब ६२ करोड डलर थियो।

ट्रम्प प्रशासनको ५० प्रतिशत भन्सार नीति
अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले जुलाईको अन्त्यमा भारतबाट आयात हुने सबै सामानमा २५ प्रतिशत भन्सार लगाउने घोषणा गरेका थिए। त्यसपछि भारतले रुसी कच्चा तेलको खरिद जारी राखे अगस्टको अन्त्यदेखि लागू हुने गरी थप २५ प्रतिशत भन्सार (कूल ५० प्रतिशत) लगाउने चेतावनी दिएका थिए।

भारतले रुसी तेल किन्न नछोडेपछि वाशिङ्टनको स्थानीय समय अनुसार अगस्टको अन्त्यदेखि भारतीय सामानमा ५० प्रतिशत भन्सार शुल्क कार्यान्वयनमा आएको हो।

उल्लेखनीय छ कि, ट्रम्पले भारतलाई लगाएको यो भन्सार दर एसियामै सबैभन्दा उच्च हो। भारतभन्दा धेरै रुसी तेल किन्ने चीनलाई भने ट्रम्प प्रशासनले अतिरिक्त भन्सार दर लगाएको छैन।

व्यापार सम्झौताका लागि भारतमाथि दबाब
वर्तमानमा, अमेरिकाले लगाएको यो उच्च भन्सार दर घटाउनका लागि भारत र अमेरिकाबीच व्यापार सम्झौताका लागि वार्ताहरू भइरहेका छन्। तर, देशको व्यापार घाटा लगातार बढिरहेका कारण सम्झौताको क्रममा अमेरिकाका सर्तहरू मान्नका लागि भारतमाथि थप दबाब सिर्जना भएको विश्लेषकहरूको भनाइ छ।